Wat betekent medeplegen?

Medeplegen is opgenomen in artikel 47 lid 1 sub 1 van ons Wetboek van Strafrecht. Het artikel luidt: ‘als daders van een strafbaar feit worden gestraft zij die het feit plegen, doen plegen of medeplegen’.

Wat betekent dat in normaal Nederlands? Wat is medeplegen?

De Hoge Raad, onze hoogste rechter, heeft bepaald dat er tussen mededaders een ‘bewuste en nauwe samenwerking’ moet zijn om van ‘medeplegen’ te kunnen spreken.

• Een bewuste en nauwe samenwerking wil zeggen dat er afspraken tussen de daders moeten zijn gemaakt. Wat nu als één van de daders veel verder gaat dan van tevoren de bedoeling was? Dan kunnen de mededaders niet voor die uitspatting van de dader verantwoordelijk worden gehouden. Bijvoorbeeld: Twee mannen proberen een juwelier te beroven. Tijdens de beroving schiet één van de twee de eigenaar dood. De andere dader is daarmee alleen medepleger van de beroving, maar niet van het doodschieten van de eigenaar. Dat laatste was van tevoren namelijk niet de bedoeling.
•  Een nauwe samenwerking betekent niet dat alle daders evenveel hoeven te hebben bijgedragen aan het plegen van het misdrijf.
• U zult in de regel niet als medepleger worden beschouwd als u er alleen bij hebt gestaan, maar niets hebt gedaan om de mededader te stoppen. Juristen noemen dit het niet distantiëren. In de zittingszaal levert het enkele niet distantiëren nog steeds discussie op voor de vraag of er sprake is medeplegen.
• Ook als u alleen betrokken bent geweest bij de voorbereiding van het misdrijf, kunt u worden beschouwd als medepleger. Terug naar de beroving van de juwelier. Stel dat u niet bij de beroving aanwezig bent geweest, maar dat u wel voorbereidingen heeft getroffen om de beroving te laten slagen, dan kunt u als medepleger worden beschouwd. U hebt bijvoorbeeld opdracht gegeven tot de beroving, uitgezocht op welk moment de juwelier alleen aanwezig is en wat de code is om het alarm uit te schakelen. De Hoge Raad verlangt een bijdrage van voldoende gewicht.

Medeplegen is iets anders dan medeplichtigheid. Bij medeplichtigheid is de bijdrage aan het strafbare feit relatief klein. Een voorbeeld is het op de uitkijk staan of klaar staan met de vluchtauto.